TỀ THƯƠNG HÒE NỮ
Tề Thương Hòe nữ tên là Tĩnh, là con gái của Diễn, người làm tổn thương cây hòe. Tề Cảnh Công có cây hòe rất quý, chuyên sai người trông coi, còn cắm biển đề rằng: “Người nào mạo phạm cây hòe sẽ bị xử phạt. Ai làm tổn thương cây hòe sẽ xử tội chết”. Lúc này, Diễn uống rượu say rồi thì tổn thương cây hòe. Sau khi Cảnh Công biết được bèn nói: “Đây là xúc phạm mệnh lệnh của Quả Nhân”, bèn sai người đi bắt giữ Diễn chờ xử tội. Sau khi Tĩnh biết được sự việc thì vô cùng sợ hãi, bèn tìm cách đến gặp Tể tướng Án Anh, đến trước cửa nhà Án Anh nói: “Tiện thiếp kiềm chế không được lòng ham muốn, hy vọng có thể bổ sung nhân số trong Phủ Tể tướng”. Án Anh nghe xong cười nói: “Án Anh ta có ý dâm loạn hay sao! Sao thường gặp phải người bỏ nhà theo ta? Chắc có người nói ta háo sắc lắm đây”. Sau khi Tĩnh vào nhà, Án Tử nhìn thấy nàng bèn nghĩ: “Kỳ lạ! Xem ra nàng ta có vẻ rất lo âu!”, bèn hỏi nàng đã xảy ra chuyện gì. Tĩnh đáp: “Cha của thiếp là Diễn, may mắn được làm thần dân trong thành, thấy âm dương không hài hòa, gió mưa bất thường, ngũ cốc không thể sinh trưởng nên đã đến những ngọn núi nổi tiếng, những dòng sông linh thiêng để cầu nguyện, kết quả không thắng được sức mạnh của rượu, mạo phạm lệnh cấm của Vua, say đến mức như vậy, tội đáng chết. Nhưng thiếp nghe nói Vua anh minh dựng nước, không giảm bổng lộc của các quan, không tùy tiện tăng nặng hình phạt, cũng sẽ không do giận việc tư mà phương hại đến lệnh chung, không do lục súc mà làm tổn thương bá tính, không do cỏ dại mà làm tổn hại mạ giống. Ngày xưa, thời Tống Cảnh Công, trời hạn hán, ba năm không mưa, cho vời quan Thái Bốc đến gieo quẻ. Quan Thái Bốc nói rằng phải dùng người đế hiến tế trời đất. Tống Cảnh Công ra khỏi điện rồi mặt hướng về phía Bắc khấu đầu nói: “Nguyên nhân mà Quả Nhân cầu mưa là vì nhân dân, nay nếu như phải dùng người để hiến tế trời đất, vậy thì Quả Nhân nguyện xin dùng thân mình để hiến tế”. Chưa dứt lời thì trời mưa to, tưới đều nghìn dặm xung quanh. Tại sao như vậy? Là bởi vì Ngài là Vua một nước có thể thuận theo đạo trời yêu thương nhân dân. Nay Vua của chúng ta trồng cây hòe rồi hạ lệnh ai mạo phạm sẽ xử tội chết. Nay chuẩn bị vì cây hòe mà giết cha thiếp, để thiếp bơ vơ một mình, thiếp sợ như vậy sẽ làm hại đến luật pháp, từ đó mà phương hại đến danh tiếng nhân nghĩa của Vua. Để cho người của nước láng giềng biết được việc này thì sẽ đều nói là Vua nước Tề yêu cây mà coi thường con người. Sao có thể như vậy được!”. Án Anh nghe xong liền cảm ngộ.
Ngày hôm sau thượng triều nói với Tề Cảnh Công rằng: “Thần nghe nói rằng làm khánh kiệt tài lực của nhân dân là tàn bạo, đam mê đồ chơi yêu thích mà ban nghiêm lệnh là nghịch với đạo trời, bắt tội, xử phạt không chính xác là đạo tặc. Ba điều này là đại họa cho việc trị vì đất nước. Nay Đại Vương làm khánh kiệt tài lực của nhân dân, dụng cụ ăn uống yêu cầu phải đẹp đẽ tinh xảo, dụng cụ âm nhạc như chiêng trống yêu cầu phải đa dạng, cung điện yêu cầu phải hùng vĩ tráng lệ. Đây là chính sách tàn bạo nhất. Đam mê đồ chơi yêu thích mà ban nghiêm lệnh, đây rõ ràng là làm ngược với lòng dân. Mạo phạm cây hòe liền bị xử phạt, làm tổn thương cây hòe bị xử tội chết, hành hình không thích đáng, đây chính là hành động sát hại bách tính độc ác nhất”. Tề Cảnh Công nói: “Quả Nhân kính cẩn tiếp nhận ý kiến của khanh”. Sau khi Án Anh lui ra, Cảnh Công lập tức ra lệnh không cho người trông coi cây hòe nữa, nhổ bỏ biển cấm cạnh cây hòe, hủy bỏ lệnh làm tổn thương cây hòe, phóng thích người bị giam giữ vì mạo phạm cây hòe.
Bậc quân tử nói Thương Hòe nữ đã dùng lời nói để cho cha được miễn tội.
Kinh Thi có câu: “Thị cứu thị đồ, đán kỳ nhiên hô” (Xét suy lẽ ấy sâu xa, để tin chắc chắn có là đúng không?) là có ý này.
Có thơ khen rằng: Cảnh Công ái hòe, dân túy chiết thương, Cảnh Công tương sát, kỳ nữ nạo hoàng, bôn cáo Án tử, xưng thuyết tiên vương, Án tử vi ngôn, toại miễn phụ ương.
(Tạm dịch: Cảnh Công thích cây hòe, có người say rượu làm tổn thương cây hòe. Cảnh Công định giết chết người này. Con gái người này lo lắng liền đến kể lể với Án Anh, khen ngợi Tiên Vương. Án Anh khuyên gián, cha nàng được tha tội).
CÁC CÂU CHUYỆN KHÁC TRONG QUYỂN 6 – BIỆN THÔNG TRUYỆN
LIỆT NỮ TRUYỆN
Tải Sách Liệt Nữ Truyện (Bản in PDF) (2985 downloads )
Tải Sách Liệt Nữ Truyện (.docx) (2650 downloads )