SỞ DÃ BIỆN NỮ
Sở dã biện nữ là vợ của người họ Chiêu. Trịnh Giản Công sai đại phu đất Kinh đi mời người hiền tài nhưng khi đi qua đoạn đường hẹp thì va chạm với xe của một người phụ nữ làm gãy trục xe của đại phu. Đại phu bực tức, định bắt và dùng roi đánh người phụ nữ. Người phụ nữ nói: “Thiếp nghe nói bậc quân tử không trút giận sang người khác, một lỗi không phạm hai lần. Nay trên đường hẹp, thiếp đã cố tránh nhưng người hầu của Ngài không chịu đánh xe tránh sang bên một chút, cho nên làm hỏng xe của Ngài. Nay Ngài lại đòi bắt thiếp, chẳng nhẽ chẳng phải là trút giận sang người khác sao! Ngài không những không trách mắng người hầu của Ngài mà lại tức giận oán trách thiếp, chẳng nhẽ không phải một lỗi mà phạm hai lần sao! Trong Chu Thư có câu: Vô hối quan quả, nhi úy cao minh (không được coi thường người cô đơn không chỗ dựa mà sợ kẻ cao quý thông minh). Nay ngài không làm gương sáng, trút giận sang người khác lại một lỗi phạm hai lần, tha cho người hầu mà xem thường người yếu thế, chẳng nhẽ không phải là coi thường người cô đơn không chỗ dựa hay sao! Ngài đánh thiếp thì cứ đánh đi, nhưng đáng tiếc là Ngài sẽ đánh mất tấm lòng lương thiện”. Đại phu nghe xong vô cùng hổ thẹn, không nói được lời nào, bèn tha cho người phụ nữ, hỏi nàng là người ở đâu. Người phụ nữ đáp: “Thiếp chẳng qua là người phụ nữ tầm thường ở chốn quê mùa của nước Sở”. Đại phu nói: “Sao không theo ta đến nước Trịnh?”. Người phụ nữ đáp: “Thiếp đã có chồng họ Chiêu”, thế rồi rời đi.
Bậc quân tử nói Biện nữ có thể dùng lời nói mà tránh được tai họa.
Kinh Thi có câu: “Duy hào tư ngôn, hữu luân hữu tích” (Nên mình chỉ biết kêu gào, thật là hợp lý xiết bao mấy lời) là có ý này.
Có thơ khen rằng: Biện nữ độc thừa, ngộ Trịnh sứ giả, Trịnh sứ chiết trục, chấp nữ phẫn nộ, nữ trần kỳ oan, diệc hữu kỳ tự, Trịnh sứ tàm khứ, bất cảm đàm ngữ.
(Tạm dịch: Biện nữ đánh xe, trên đường gặp Trịnh sứ giả, sứ giả bị hỏng xe, tức giận bắt biện nữ. Biện nữ kể lể oan tình, có lý có trình tự, sứ giả hổ thẹn mà bỏ đi, không dám nói gì).
CÁC CÂU CHUYỆN KHÁC TRONG QUYỂN 6 – BIỆN THÔNG TRUYỆN
LIỆT NỮ TRUYỆN
