NGỤY TIẾT NHŨ MẪU
Ngụy Tiết nhũ mẫu là nhũ mẫu của Ngụy công tử. Nước Tần công phá nước Ngụy, giết Ngụy Vương Hà, giết hại các công tử nước Ngụy, nhưng không bắt được ai. Quân Tần ra lệnh ở nước Ngụy rằng: “Người bắt được công tử sẽ thưởng cho hai ngàn lạng vàng. Người che giấu công tử sẽ bị giết toàn gia tộc”. Tiết nhũ mẫu với công tử cùng chạy trốn. Có vị cựu thần của nước Ngụy thấy nhũ mẫu của công tử và nhận ra bà bèn hỏi: “Nhũ mẫu khỏe chứ?”. Nhũ mẫu đáp: “Ôi! Tôi không biết công tử ra làm sao?”. Vị cựu thần nói: “Bây giờ công tử ở đâu? Ta nghe quân Tần hạ lệnh rằng người bắt được công tử sẽ thưởng cho hai ngàn lạng vàng, người che giấu công tử sẽ bị giết toàn gia tộc. Bà chỉ cần nói ra nơi ở của công tử thì sẽ được ngàn vàng, còn biết mà không nói thì anh em gia tộc của bà sẽ không sống được”. Nhũ mẫu nói: “Vậy à! Tôi không biết công tử ở đâu”. Vị cựu thần nói: “Ta nghe nói công tử cùng bà chạy trốn”. Nhũ mẫu nói: “Cho dù tôi biết thì cũng không nói”. Vị cựu thần nói: “Hiện nay nước Ngụy đã bị diệt vong chết cả tộc. Bà giấu công tử là vì ai vậy?”. Nhũ mẫu thở dài mà đáp: “Người thấy lợi mà phản lại chủ của mình là phản nghịch. Sợ chết mà vứt bỏ nghĩa khí là làm bại hoại cương thường. Hiện nay vừa phản nghịch lại bại hoại cương thường, tôi không làm được việc như vậy. Hơn nữa, người nuôi dưỡng con cái cho người ta là muốn cho chúng sống tốt hơn chứ không phải là giết hại chúng. Sao có thể vì có lợi và sợ bị giết rồi vứt bỏ chính nghĩa mà làm trái với lễ nghĩa, làm phản! Tôi tuyệt đối không để cho mình sống mà để cho công tử bị bắt”. Thế là bế công tử nhảy vào trong đầm sâu.
Vị cựu thần đem việc này báo cho quân Tần. Sau khi quân Tần đuổi theo và nhìn thấy bèn tranh nhau dùng cung bắn bà. Nhũ mẫu dùng thân mình che cho công tử, thân mình bị trúng mấy chục mũi tên, cuối cùng cùng chết với công tử. Sau khi Vua Tần biết được việc này, thấy bà hết sức trung thành, vì nghĩa mà chết, vô cùng đáng quý, thế là lấy lễ khanh sĩ để mai táng cho bà, còn lấy lễ Thái Lao để cúng tế bà, sủng ái anh trai của bà, còn gia phong làm ngũ đại phu, ban cho ngàn lạng vàng.
Bậc quân tử nói Tiết nhũ mẫu hiền từ lại nhân hậu, trọng nghĩa khinh tài. Lễ nghi có quy định rằng trẻ nhỏ trong cung, khi chọn chư mẫu hoặc bảo mẫu cho chúng, nhất định phải chọn người rộng lượng hiền hậu, ôn hòa cung kính, cẩn thận mà ít nói để làm thầy dạy cho chúng. Thứ đến là làm từ mẫu, tiếp theo là làm bảo mẫu, cùng ở chung với bọn trẻ, chăm lo toàn diện cho chúng. Những người khác không có việc gì thì không được vào. Chỉ có người có lòng nhân ái mới có được tình yêu thương chân thực. Chó con dám đọ sức với mãnh hổ, gà con dám đọ sức với chồn cáo đều do lòng nhân nghĩa phát ra từ trong lòng.
Kinh Thi có câu: “Hành hữu tử nhân, Thượng hoặc cận chi” (Có thây chết ở bên đàng, được người chôn cất đàng hoàng lo xong) là có ý này.
Có thơ khen rằng: Tần ký diệt Ngụy, cấu kỳ tử tôn, công tử nhũ mẫu, dữ câu độn đào, thủ tiết chấp sự, bất vi lợi vi, toại tử bất cố, danh hiệu hiển di.
(Tạm dịch: Tần diệt nước Ngụy, treo thưởng bắt con cháu nước Ngụy. Nhũ mẫu của công tử cùng công tử trốn chạy, giữ vững trung nghĩa, không vì lợi mà bội nghĩa, dù chết không màng, cuối cùng tiếng thơm lưu truyền).
CÁC CÂU CHUYỆN KHÁC TRONG QUYỂN 5 – TIẾT NGHĨA TRUYỆN
LIỆT NỮ TRUYỆN
Tải Sách Liệt Nữ Truyện (Bản in PDF) (9600 downloads )
Tải Sách Liệt Nữ Truyện (.docx) (9420 downloads )