TẤN PHẠM THỊ MẪU
Tấn Phạm Thị mẫu là vợ của Phạm Hiến Tử. Ba người con trai của bà giao du với Triệu thị. Triệu Giản Tử cưỡi ngựa trong vườn, trong vườn rất nhiều cây cối chắn đường đi của ngựa. Triệu Giản Tử hỏi ba người con của Phạm thị rằng: “Phải làm sao?”. Người con cả nói: “Vị Vua sáng suốt hiền từ chưa thảo luận vấn đề thì sẽ không làm. Hôn quân thì chưa thảo luận vấn đề mà việc gì cũng dám làm”. Người con thứ hai bảo: “Quá yêu quý ngựa sẽ không yêu quý nhân dân, yêu quý nhân dân thì sẽ không yêu quý ngựa nhiều”. Người con út nói: “Có thể cho nhân dân ba cái lợi, giả sử chặt cây trên núi là có thể nuôi ngựa ở đây, sau đó lại mở rộng vườn, lúc này núi xa mà vườn gần, đây có thể làm cho nhân dân vui lần thứ nhất. Sau đó tiếp tục xan phẳng núi cao hiểm trở, chặt cây ở bình nguyên, nhân dân sẽ vui lần thứ hai. Sau khi chặt xong sẽ bán rẻ cho nhân dân thì họ sẽ vui lần thứ ba”. Triệu Giản Tử nghe theo lời khuyên này, quả nhiên là cho nhân dân vui ba lần. Người con út vì mưu kế của mình mà cảm thấy cao hứng, về nhà đem chuyện này kể cho mẹ.
Người mẹ nghe xong vô cùng cảm thán mà nói: “Sau này người diệt gia tộc Phạm thị nhất định là đứa con này. Thích việc lớn hám công to mà để cho nhân dân cực khổ thì ắt sẽ không thực thi nhân nghĩa, dựa vào giả dối mà thích lừa gạt ắt sẽ không lâu dài”. Sau này quả nhiên Trí Bá thị tiêu diệt Phạm thị.
Bậc quân tử nói Phạm thị mẫu biết được nguồn gốc của tai họa. Kinh Thi có câu: “Vô thiểm nhĩ tổ, thức cứu nhĩ hậu” (Tu thân khỏi nhục tổ tiên, cháu con cứu được sống yên đời đời) là nói điều này.
Có thơ khen rằng: Phạm thị chi mẫu, quý đức thượng tín, tam tử tam đức, dĩ trá dữ dân, tri kỳ tất diệt, tiên năng hữu nhân, hậu quả phùng họa, thân tử quốc phân.
(Tạm dịch: Mẹ của Phạm thị xem trọng tín nghĩa, con trai út nói ba điều lợi để lừa gạt nhân dân, biết con ắt bị diệt vong, không giữ nhân nghĩa, sau quả nhiên gặp nạn, người chết nước bị diệt vong).
CÁC CÂU CHUYỆN KHÁC TRONG QUYỂN 3 – NHÂN TRÍ TRUYỆN
LIỆT NỮ TRUYỆN
