SỞ VŨ ĐẶNG MẠN (Đặng Mạn – Vợ của Sở Vũ Vương)
Đặng Mạn là phu nhân của Sở Vũ Vương. Sở Vương lệnh cho Khuất Hà làm tướng quân đi thảo phạt nước La. Khuất Hà tên hiệu là Mạc Ngao, xuất lĩnh các tướng lĩnh cùng toàn bộ quân đội nước Sở xuất phát. Đấu Bá Tỷ nói với người phu xe rằng: “Khuất Hà nhất định sẽ chiến bại, ông ấy biểu hiện ra ngoài sự nghênh ngang cao ngạo, trong lòng nhất định là không ổn định”. Đấu Bá Tỷ tham kiến Sở Vương mà rằng: “Nhất định phải điều viện binh giúp đỡ Khuất Hà”. Sở Vương đem chuyện này kể cho phu nhân là Đặng Mạn. Đặng Mạn nói: “Ý của Đấu Bá Tỷ không phải là binh lính càng nhiều càng tốt, mà bổn ý là muốn Đại Vương lấy thái độ thành tín vỗ về bách tính trăm họ, phải lấy đức hạnh răn dạy các cấp quan viên, lấy hình luật để ràng buộc Khuất Hà. Khuất Hà do chiến thắng chiến dịch Bồ Sao cho nên luôn cho mình là đúng, nhất định sẽ khinh thường nước La. Nếu Đại Vương không lập uy đốc thúc Khuất Hà thì Khuất Hà sẽ khinh suất tiến quân mà không phòng bị”. Thế là Sở Vương sai người đuổi theo nhưng đuổi không kịp.
Khuất Hà ở giữa ba quân hạ lệnh rằng: “Không ai được khuyên ngăn ta dừng hành quân! Người nào không nghe lệnh mà khuyên ngăn nhất định bị phạt nặng”. Quân đội đi đến Yên Thủy, khi vượt sông rất rối loạn. Đến nước La thì quân đội nước La và quân đội nước Lư dốc toàn lực phản công, quân đội nước Sở đại bại. Khuất Hà thắt cổ tự vẫn ở Hoang cốc, còn bại binh tự nhốt ở núi Dã Phụ chờ xử phạt. Sở Vương tự nhận lỗi, nên tha cho bại binh.
Bậc quân tử nói rằng Đặng Man là người hiểu lòng người. Trong Kinh Thi có câu: “Tằng thị mạc thính, đại mệnh dĩ khuynh” (Thường vua chẳng gằng chuyên nghe lấy, mệnh nhà ân to phải đổ nghiêng) là để nói điều này.
Sở Vương muốn thảo phạt nước Tùy, khi sắp xuất binh có nói với Đặng Man rằng: “Trong lòng quả nhân cảm thấy không yên bình. Tại sao lại như vậy?”. Đặng Man đáp: “Đại Vương đức bạc mà bổng lộc nhiều, cho đi thì ít nhận vào thì nhiều, vật thịnh rồi sẽ suy, mặt trời quá ngọ sẽ xế bóng. Đầy quá ắt sẽ tràn ra ngoài. Đây là đạo trời. Lần này xuất chinh, nếu quân đội không bị tổn thất, Đại Vương qua đời trong lần chinh chiến này thì sẽ là đại phúc của đất nước”. Thế là Sở Vương xuất phát, quả nhiên chết trên đường đi.
Bậc quân tử nói rằng Đặng Man biết được mệnh trời. Dịch Kinh có câu: “Nhật trung tắc trắc, nguyệt doanh tắc khuy, thiên địa doanh hư, dư thời tiêu tức” (Mặt trời đến giữa trưa sẽ xế tà, trăng tròn sẽ khuyết, sự đầy vơi của trời đất đều có thời gian của nó) là nói điều này.
Có thơ khen rằng: Sở Vũ Đặng Mạn, kiến sự sở hưng, vị Hà quân bại, tri vương tương hoăng, thức bỉ thiên đạo, thịnh nhi tất suy, chung như kỳ ngôn, quân tử dương xưng.
(Tạm dịch: Vợ của Vua Sở, nhìn việc hưng binh, nói Khuất Hà sẽ bại trận, biết Vua sẽ chết, biết được mệnh trời, thịnh rồi sẽ suy, đúng như lời nói, quân tử ca ngợi).
CÁC CÂU CHUYỆN KHÁC TRONG QUYỂN 3 – NHÂN TRÍ TRUYỆN
LIỆT NỮ TRUYỆN
