VỆ TÔNG NHỊ THUẬN
Hai người vợ sống hòa thuận của Vệ Tông Thất Linh Vương là phu nhân và người thiếp họ Phó. Tần diệt nước Vệ, phong cho Vệ Linh Vương làm thế gia, để cúng bái tổ tiên nước Vệ. Sau khi Linh Vương mất, phu nhân không có con, ở góa. Người thiếp họ Phó có một người con trai nối dõi tông đường. Người thiếp họ Phó hầu hạ phu nhân tám năm không mảy may thay đổi, cung phụng vô cùng chăm chỉ nghiêm túc. Phu nhân nói với người thiếp họ Phó rằng: “Em hầu hạ ta vô cùng chăm chỉ, con trai thì đảm trách việc thờ cúng mà em thì hầu hạ ta, ta không có gì để chiếu cố em và con. Huống hồ ta nghe nói mẹ của chủ nhân không nên lấy thân phận thê thiếp để hầu hạ người khác. Hiện nay ta không có con trai, theo Lễ mà nói, xem như là người bị khiển trách phế truất, mà lại được ở lại để thủ tiết thờ chồng, là sự may mắn lớn của ta. Hiện nay lại phiền em hầu hạ ta như trước không thay đổi, trong lòng ta vô cùng hổ thẹn, ta nguyện ra bên ngoài ở, định kỳ gặp mặt một lần, như vậy ta cũng yên lòng”.
Người thiếp họ Phó khóc lóc mà đáp rằng: “Phu nhân muốn cả nhà Vệ Linh gặp ba điều bất hạnh hay sao? Linh Vương không may mất sớm là bất hạnh thứ nhất; Phu nhân không có con trai mà thê thiếp có con trai là điều bất hạnh thứ hai; Hiện nay phu nhân muốn ra ngoài ở, để em vào trong ở, chẳng phải là điều bất hạnh thứ ba sao? Em nghe nói người trung lương hầu hạ Vua, không có lúc buông lơi mệt mỏi. Hiếu tử phụng dưỡng người thân thì thường lo lắng ngày không còn dài. Em thân là tiểu thiếp sao dám dùng sự cao quý của con trai để thay đổi tiết tháo của mình? Hầu hạ vốn là trách nhiệm của em. Phu nhân sao lại mất công suy nghĩ?”.
Phu nhân nói: “Người không có con trai lại làm cho mẹ của chủ nhân chịu nhục, tuy em nghĩ như vậy, người khác sẽ nói ta không biết lễ nghĩa. Rốt cuộc ta vẫn quyết định ra ngoài ở”. Người thiếp họ Phó lùi ra rồi nói với con trai mình rằng: “Mẹ nghe nói bậc quân tử thuận theo, cung kính gìn giữ lễ nghĩa kính trên nhường dưới, tu dưỡng phép tắc của tiên tổ, đây là thuận theo đạo. Hiện nay, phu nhân làm khó cho mẹ, muốn ở bên ngoài để cho mẹ ở bên trong, như vậy là hành vi ngược với phép tắc, sống ngược không bằng giữ phép tắc mà chết” thế là muốn tự tử. Người con trai khóc lóc không cho mẹ tự tử. Phu nhân biết được việc này thì cảm thấy sợ hãi. Thế là đồng ý cho người thiếp họ Phó ở bên ngoài. Sau này, người thiếp họ Phó tận tụy hầu hạ quanh năm mà không suy giảm.
Bậc quân tử nói hai người phu nữ nhường nhau, như bậc quân tử thành thật, có thể nói là đức hạnh hình thành ở bên trong, mà tên tuổi lưu lại hậu thế.
Kinh Thi có câu: “Ngã tâm phỉ thạch, bất khả chuyển dã” (Lòng ta chẳng phải đá xanh, cho nên chẳng thể đổi quanh chuyển dời) là có ý này.
Có thơ khen rằng: Vệ Tông Nhị Thuận, chấp hành hàm cố, thiếp tử tuy đại, cung dưỡng như cố, chủ phụ tàm nhượng, thỉnh cầu xuất xá, chung bất khẳng thính, lễ thậm nhàn hạ.
(Tạm dịch: Vệ Tông Nhị Thuận, đều giữ lễ nghĩa, tuy con trai người thiếp thay thế vị trí, nhưng người thiếp vẫn hầu hạ như xưa. Phu nhân hổ thẹn, xin ra ở bên ngoài, người thiếp không nghe, hầu hạ theo lễ).
CÁC CÂU CHUYỆN KHÁC TRONG QUYỂN 4 – TRINH THUẬN TRUYỆN
LIỆT NỮ TRUYỆN
