TỀ KỶ LƯƠNG THÊ
Tề Kỷ Lương thê là vợ của Kỷ Lương Thực nước Tề. Khi Tề Trang Công đánh lén nước Cử, Kỷ Lương Thực đánh trận mà chết. Khi Trang Công quay về, gặp vợ của Kỷ Lương bèn sai sứ giả phúng điếu giữa đường. Vợ Kỷ Lương nói: “Nếu như Thực có tội thì sao lại để Vua chịu nhục đến phúng điếu. Còn nếu như Thực không có tội thì nhà tôi có căn nhà nhỏ rách nát của Tổ tiên, tôi không thể cùng mọi người phúng điếu ở nơi hoang dã này”. Thế là Trang Công bèn quay xe đích thân đến nhà của bà, sau khi phúng điếu theo nghi lễ mới rời đi. Vợ của Kỷ Lương không có con cái, trong ngoài không có họ hàng thân thích. Bà đã không còn nhà để về. Sau khi nhận thi thể của chồng xong, bà bèn khóc lớn dưới chân thành. Tiếng khóc phát ra từ sự chân thành trong lòng làm cảm động lòng người. Người qua đường không ai là không vì tiếng khóc của bà mà nhỏ lệ. Sau khi bà khóc mười ngày thì tường thành vì đó mà đổ sụp. Đến khi an táng, vợ Kỷ Lương nói: “Từ nay về sau ta đi về đâu? Người phụ nữ nhất định phải có chỗ dựa, khi cha còn thì dựa vào cha, chồng còn thì dựa vào chồng, con còn thì dựa vào con. Hiện nay ta trên không còn cha, giữa không còn chồng, dưới thì không có con. Trong không có người thân để nương tựa, để thấy sự chân thành của ta, bên ngoài không có chỗ nương tựa để lập cái chí của ta. Ta nào dám thay đổi mà có hai lòng nên chỉ có cái chết mà thôi”, thế là nhảy xuống sông Truy Thủy tự vẫn.
Bậc quân tử nói vợ Kỷ Lương trinh tiết mà biết lễ nghĩa.
Kinh Thi có câu: “Ngã tâm thương bi, liêu dữ tử đồng quy” (Lòng ta cứ mãi ưu sầu, nguyện cùng về để đưa nhau) chính là ý đó vậy.
Có thơ khen rằng: Kỷ Lương chiến tử, kỳ thê thu táng, Tề Trang đạo điếu, tị bất cảm đương, khốc phu ư thành, thành vi chi băng, tự dĩ vô thân, phó Truy nhi hoăng.
(Tạm dịch: Kỷ Lương chết trận, vợ lo mai táng. Trang Công phúng điếu giữa đường, vợ tránh không nhận, khóc chồng dưới thành, thành cũng sụp đổ, tứ cố vô thân, trầm mình sông Truy).
CÁC CÂU CHUYỆN KHÁC TRONG QUYỂN 4 – TRINH THUẬN TRUYỆN
LIỆT NỮ TRUYỆN
