CHIÊU NAM THÂN NỮ
Chiêu Nam Thân Nữ là con gái của họ Thân, đã hứa gả cho nhà họ Phong. Tuy nhiên, nhà chồng lễ nghĩa không chu đáo mà đến đón dâu. Thân Nữ nói với người đến đón dâu rằng: “Trở thành vợ chồng là nguồn gốc của luân lý làm người, không thể không hợp lẽ. Tương truyền rằng: Nguồn gốc giữ cho có nề nếp không lệch lạc thì vạn vật mới có nguyên tắc, nếu bắt đầu sai một li, sau này có thể sẽ đi một dặm, cho nên mới nói dựng nên căn bản thì mới có quy củ, đầu nguồn được xử lý thì dòng nước mới trong. Việc cưới gả vốn là việc lớn dùng để nối dõi, kế thừa tổ tiên, là việc vô cùng quan trọng của tông miếu. Nhà chồng xem thường lễ nghĩa, làm trái quy định, ta không thể như vậy mà xuất giá”. Thế là không chịu về nhà chồng. Nhà chồng thưa kiện, đem bắt giam vào ngục. Nhưng cuối cùng Thân Nữ vẫn kiên quyết rằng chỉ cần một chút lễ vật chưa đầy đủ, một chút lễ nghĩa chưa hợp lý thì có chết cũng không về nhà chồng và còn làm thơ rằng: “Tuy tốc ngã ngục, thất gia bất túc” (Kiện thưa em được đã đành, lễ nghi lúc trước thi hành đủ đâu) để nói nhà chồng không chuẩn bị đầy đủ theo lễ nghi.
Bậc quân tử cho rằng Thân Nữ hiểu rõ lễ nghĩa, đạo làm vợ, cho nên bình chọn và khen ngợi, truyền bá sự tích của Thân Nữ để mọi người noi theo, từ đó ngăn chặn hành vi không lễ nghi xảy ra, phòng ngừa hành vi dâm dục tràn lan.
Lại có câu: “Tuy tốc ngã tụng, diệc bất nhữ tùng” (Kiện thưa em được đã đành, Rốt cùng về ở với anh chẳng thèm) là nói điều này.
Có thơ khen rằng: Chiêu Nam Thân Nữ, trinh nhất tu dung, phu lễ bất bị, chung bất khẳng tùng, yếu dĩ tất tử, toại chí ngục tụng, tác thi minh ý, hậu thế xưng tụng.
(Tạm dịch: Chiêu Nam Thân Nữ, trinh tiết chuyên nhất, nghi lễ nhà chồng không chu đáo thì không chịu về nhà chồng, cho dù có chết cũng kiên quyết đến cùng, bị nhốt trong ngục, làm thơ nói rõ chí hướng, được đời sau ca tụng).
CÁC CÂU CHUYỆN KHÁC TRONG QUYỂN 4 – TRINH THUẬN TRUYỆN
LIỆT NỮ TRUYỆN
