TỀ TƯƠNG NGỰ THÊ (VỢ CỦA TƯƠNG NGỰ Ở NƯỚC TỀ)
Tề Tương Ngự thê là vợ người phu xe cho Tể tướng nước Tề. Một lần Yến Tử ngồi xe ra ngoài, vợ người phu xe nhìn qua khe cửa thấy chồng đánh xe cho Tể tướng, ngồi ở dưới chiếc ô lớn, quất roi vào bốn con ngựa, diễu võ dương oai, vô cùng tự đắc. Khi người chồng về nhà, người vợ nói rằng: “Chàng thân ở nơi thấp hèn thực ra là vô cùng thích hợp”. Người chồng hỏi: “Tại sao lại nói vậy?”. Người vợ đáp: “Yến Tử thân không cao quá ba thước nhưng lại làm Tể tướng của nước Tề, dương danh chư hầu. Hôm nay, thiếp từ khe cửa quan sát khí sắc, chí hướng của ông ấy thì thấy ông ấy vô cùng khiêm tốn, nhưng có thể thấy những điều ông ấy nghĩ vô cùng sâu xa. Hiện nay chàng thân cao tám thước, chẳng qua chỉ là người hầu cho ông ấy mà thôi, nhưng chàng dương dương tự đắc, vô cùng thỏa mãn. Do đó, thiếp không muốn ở cùng chàng nữa”. Người chồng tạ tội nói: “Ta sẽ thay đổi. Nàng thấy thế nào?”. Người vợ nói: “Nếu lòng có được trí tuệ của Yến Tử, lại thêm thân cao tám thước. Nếu như có thể tự mình làm việc nhân nghĩa, hầu hạ minh chủ thì nhất định sẽ dương danh thiên hạ. Huống hồ thiếp nghe nói thà rằng lấy việc giữ vững nhân nghĩa làm vinh dự, cho dù thân ở nơi nghèo hèn, cũng không do sự kiêu ngạo giả dối mà tham cầu sự tôn quý”. Thế là người chồng tự trách mình, cố gắng học đạo, biểu hiện vô cùng khiêm tốn, thường xuyên cảm thấy mình làm như vậy là chưa đủ. Yến Tử cảm thấy kỳ lạ, liền hỏi tại sao lại thay đổi như vậy. Người phu xe bèn kể lại cho Yến Tử nghe. Yến tử thấy người phu xe có thể tiếp thu lời khuyên mà sửa lỗi, cho rằng là người hiền tài bèn tiến cử với Cảnh Công để cho làm quan, để khen ngợi vợ người phu xe, gia phong cho vợ người phu xe là Mệnh phụ.
Bậc quân tử cho rằng Mệnh phụ biết được thế nào là điều thiện. Cho nên mới nói, có thể trở thành người hiền tài thì có rất nhiều con đường, không cứ chỉ có sự rèn giũa chỉ bảo của thầy dạy và bạn bè mà vợ cũng có rất nhiều.
Kinh Thi có câu: “Cao sơn ngưỡng chỉ, cảnh hành hành chỉ” (Núi cao để được ngưỡng trông, đường to thì để người dùng bước đi) ý nói là phải thường xuyên một lòng hướng thiện.
Có thơ khen rằng: Tề tương ngự thê, khuông phu dĩ đạo, minh ngôn kiêu cung, tuân tuân tự hiệu, phu cải dịch hành, học vấn mị dĩ, Yến Tử thăng chi, liệt ư quân tử.
(Tạm dịch: Vợ người phu xe, lấy đạo răn chồng, phân rõ kiêu ngạo và cung kính, cần phải sửa đổi, người chồng thay đổi, học vấn không ngừng, Yến tử đề bạt, liệt hàng quân tử).
CÁC CÂU CHUYỆN KHÁC TRONG QUYỂN 2 – HIỀN MINH TRUYỆN
LIỆT NỮ TRUYỆN
