ĐÀO ĐÁP TỬ THÊ (VỢ CỦA ĐÀO ĐÁP TỬ)
Đào Đáp Tử thê là vợ của đại phu Đào Đáp Tử. Đáp Tử cai quản nước Đào ba năm, danh dự không tốt mấy, nhưng nhà thì giàu lên rất nhiều. Vợ nhiều lần khuyên can nhưng Đáp Tử không nghe. Ở nước Đào được năm năm thì nghỉ phép về nhà, tùy tùng ngựa xe có trăm cỗ. Người trong gia tộc đều chúc mừng, riêng vợ ôm con mà khóc. Mẹ chồng thấy vậy vô cùng tức giận nói: “Sao lại không thức thời như vậy!”. Người vợ nói: “Năng lực của chồng con không nhiều mà lại giữ chức quan lớn, như vậy sẽ gây tai họa. Không có công lao gì mà gia tộc hưng vượng, đây là tích lũy tai ương vậy. Ngày xưa lệnh doãn nước Sở là Tử Văn trị quốc, nhà nghèo mà nước giàu, Quốc Vương kính trọng, bách tính yêu mến, cho nên để lại cái phúc cho con cháu, danh tiếng của ông truyền lại đời sau. Hiện nay chồng của con lại không như vậy, ham muốn phú quý, mưu cầu làm quan to, bất chấp sau này có gây ra tai họa hay không. Con nghe nói núi Nam Sơn có con báo đen, khi trời mưa mù thì bảy ngày không ăn. Tại sao phải như vậy? Trong mưa mù làm mượt bộ lông để nó càng đẹp hơn, cho nên có thể ẩn nấp mà tránh xa tai họa. Chó, lợn không chọn thức ăn, chỉ nghĩ cách vỗ béo bản thân, đây chẳng qua là ngồi đợi chết mà thôi. Hiện nay chồng con cai trị nước Đào, nhà thì giàu có rồi, nhưng đất nước vẫn rất nghèo, Quốc Vương không kính trọng, trăm họ không yêu mến, điềm báo bại vong ở ngay trước mắt. Hiện nay con cầu xin cùng với con nhỏ đi khỏi nhà”. Mẹ chồng nghe xong vô cùng tức giận, thế là đuổi ra khỏi nhà.
Một năm sau, gia tộc Đáp Tử quả nhiên bị quy tội giặc cướp mà bị giết. Chỉ còn mẹ của Đáp Tử do đã già nên được miễn tội chết. Vợ của Đáp Tử liền đem con trở về phụng dưỡng mẹ chồng đến khi mẹ chồng hưởng hết tuổi trời.
Bậc quân tử nói vợ của Đáp Tử trọng nghĩa khinh tài, tuy làm trái với lễ phép thỉnh cầu đi khỏi nhà chồng, nhưng cuối cùng cũng được toàn thân để thành toàn lễ nghĩa, có thể nói là có kiến thức nhìn xa trông rộng.
Kinh Thi có câu: Bách nhĩ sở tư, bất như ngã sở chi (Ngươi suy phương kế hàng trăm, chẳng bằng ta được tận tâm đi về) ý nói là như vậy.
Có thơ khen rằng: Đáp Tử trị Đào, gia phú tam bội, thê gián bất thính, tri kỳ bất cải, độc khấp cô nộ, tống quyết mẫu gia, Đáp Tử phùng họa, phức quy dưỡng cô.
(Tạm dịch: Đáp Tử cai trị nước Đào, nhà càng giàu có mâm cao cỗ đầy, vợ khuyên cũng mặc không hay, biết chồng không sửa tính này được đâu, khóc thầm để mẹ la rầy, xin về đằng ngoại tình này chia ly, đến khi Đáp Tử họa tai, quay lại phụng dưỡng mẹ chồng vì ai).
CÁC CÂU CHUYỆN KHÁC TRONG QUYỂN 2 – HIỀN MINH TRUYỆN
LIỆT NỮ TRUYỆN
